Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι επαφές της ελληνικής με τις σημιτικές γλώσσες (Μέρος Β’)
Σημιτικής προέλευσης ήταν η λέξη «αρραβών» (κατά τα κοινώς λεγόμενα, το καπάρο), η γνωστή σε όλους χρηματική εγγύηση ή προκαταβολή
Σημιτικής προέλευσης ήταν η λέξη «αρραβών» (κατά τα κοινώς λεγόμενα, το καπάρο), η γνωστή σε όλους χρηματική εγγύηση ή προκαταβολή
Από τις λέξεις της ελληνικής με την αναμφισβήτητη σημιτική προέλευση μπορούμε να αντλήσουμε πολύ σημαντικές πληροφορίες για τις πρώιμες ελληνοσημιτικές επαφές
Οι αλλαγές που παρατηρούνται στο διάστημα μεταξύ Ύστερης Κλασικής και Πρώιμης Ελληνιστικής Περιόδου έθεσαν κατ’ ουσίαν τα θεμέλια της νέας ελληνικής
Σε γενικές γραμμές, η εκάστοτε μορφή της ελληνικής μπορεί να θεωρηθεί ως συνάρτηση της μορφής που είχε σε προγενέστερα στάδια υπό την επίδραση φυσιολογικών διαδικασιών αλλαγής
Ουδείς αρχαίος ή μεσαιωνικός συγγραφέας αναγνωρίζει μια ιδιαίτερη ιουδαϊκή διάλεκτο της ελληνικής
Για πολλούς Εβραίους, σε διάφορες εποχές και περιοχές, η ελληνική ήταν η μόνη τους γλώσσα
Στα τέλη των Ελληνιστικών Χρόνων η κοινή είχε γίνει η καθιερωμένη μορφή τόσο της γραπτής όσο και της προφορικής ελληνικής για τα μεσαία και τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα του παλαιού ελληνικού κόσμου
Η περίφημη αττική διάλεκτος του 5ου και του 4ου αιώνα π.Χ. γνώρισε τέτοια γεωγραφική εξάπλωση και τέτοιο βαθμό διείσδυσης στο χώρο της γραμματείας, ώστε εξισώθηκε κατ’ ουσίαν με την κλασική ελληνική
Παρά την εξάπλωση της ελληνιστικής κοινής οι αιολόφωνες κοινότητες έμειναν πεισματικά προσκολλημένες στις παλαιές τοπικές διαλέκτους τους
Ισχυρή αντίσταση στο σταδιακό παραμερισμό των αρχαιοελληνικών διαλέκτων από την ελληνιστική κοινή προέβαλαν ορισμένες καθαυτό δωρικές διάλεκτοι
Η γλώσσα του Ομήρου είναι στην πραγματικότητα ένα διαλεκτικό αμάλγαμα, ένα κράμα λέξεων, τύπων και δομών από διαφορετικές περιοχές και εξελικτικές φάσεις της ελληνικής ανά τους αιώνες
Η γλώσσα των ομηρικών επών, της «Ιλιάδας» και της «Οδύσσειας», έμελλε να ασκήσει τεράστια επιρροή σε όλα τα λογοτεχνικά είδη
Οι αιολικές διάλεκτοι ανέπτυξαν τα περισσότερα διακριτά γνωρίσματά τους μάλλον οψίμως, σαφώς ύστερα από την αναχώρηση Αιολέων της Θεσσαλίας για τη Λέσβο και τη Βοιωτία
Τα περισσότερα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας για τα δωρικά ιδιώματα προέρχονται από σωζόμενα επιγραφικά κείμενα
Βασικό γνώρισμα των διαλέκτων της αποκαλούμενης δυτικής –ή και δωρικής– ομάδας, που σε γενικές γραμμές διακρίνεται για τον αρκετά συντηρητικό χαρακτήρα της, είναι η εντυπωσιακή ομοιομορφία τους
Ποικίλες είναι οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί για τη θέση της μακεδονικής διαλέκτου εντός της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών
Στις μέρες μας, μετά τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων πέντε δεκαετιών και την εξεύρεση άφθονου επιγραφικού υλικού, η μακεδονική εξετάζεται κατά κανόνα στο πλαίσιο των ελληνικών διαλέκτων
Η παμφυλιακή διάλεκτος μιλήθηκε από ελληνόφωνους πληθυσμούς που αποίκισαν την περιοχή της Παμφυλίας, ενός πεταλοειδούς τμήματος της μικρασιατικής χερσονήσου βορειοδυτικά της Κύπρου
Τα κοινά γλωσσικά στοιχεία στην αρκαδική και στην κυπριακή διάλεκτο ερμηνεύονται ως απόρροια των εξελίξεων που σημειώθηκαν στην Αρκαδία και στην Κύπρο στα τέλη της 2ης χιλιετίας π.Χ.
Η ελληνιστική κοινή, η γλώσσα που διαμορφώθηκε στην Αθήνα με βάση μια συντηρητική μορφή της αττικής διαλέκτου, περιλαμβάνει αρκετά στοιχεία της ιωνικής διαλέκτου
Η αττικοϊωνική υπήρξε μια από τις τέσσερις μεγάλες διαλεκτικές ομάδες της 1ης χιλιετίας π.Χ.
Το πρώτο θεμελιώδες ζήτημα που απασχολεί τους ερευνητές είναι το εάν ο διαχωρισμός των διαλέκτων που μιλούσαν τα φύλα που εγκαταστάθηκαν στον ελλαδικό χώρο έγινε πριν ή μετά την είσοδό τους σε αυτόν
Οι μελετητές προβαίνουν στην ταξινόμηση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων αποσκοπώντας κατ’ αρχήν στην αναγνώριση των κοινών στοιχείων τους σε συγχρονικό επίπεδο και στον καθορισμό διαλεκτικών ομάδων
Η ελληνική γλώσσα παρουσιάζει έντονη διαλεκτική διαφοροποίηση από τους Προκλασικούς Χρόνους έως την Ελληνιστική Εποχή
Κομβικός υπήρξε ο ρόλος που διαδραμάτισε κατά τους Ρωμαϊκούς Χρόνους η ελληνική γλώσσα και στο ζήτημα της διάδοσης του χριστιανισμού
Κατά τους Ρωμαϊκούς Χρόνους η ελληνική παιδεία, ο ελληνισμός ως όλον, εμπλουτίστηκε από τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των λαών της Ανατολής και αναπόφευκτα μετασχηματίστηκε
Τα μέλη των ανώτερων τάξεων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας διαβιούσαν στις πόλεις, που αποτελούσαν τα διοικητικά και οικονομικά κέντρα, καθώς και τόπους πολιτισμένης διαβίωσης
Κατά τη διάρκεια της λεγόμενης Ρωμαϊκής Περιόδου (31 π.Χ.-324 μ.Χ.) ο ελληνισμός ήταν κατ’ ουσίαν εξαρτημένος από τη Ρώμη, την κραταιά Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Η ελληνιστική κοινή αποτέλεσε τη γέφυρα διαμέσου της οποίας η ελληνική γλώσσα ήλθε σε επαφή με το χριστιανισμό και συμπορεύτηκε με τη λατινική γλώσσα
Η ύπαρξη ελληνικής συνοικίας, η προσήλωση στις ελληνικές παραδόσεις, καθώς και η συστηματική δημιουργία χώρων πολιτισμού και εκπαίδευσης των πολιτών, φανερώνουν την ιδιαίτερα έντονη παρουσία Ελλήνων στις πόλεις των Ελληνιστικών Χρόνων
Δύο ήταν τα βασικά κριτήρια στη διαδικασία επιλογής των «φίλων του βασιλέως» στα κράτη των Πτολεμαίων και των Σελευκιδών: αφενός η καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας και αφετέρου η αμοιβαία εμπιστοσύνη
Η ολοκληρωτική επικράτηση της ελληνιστικής κοινής συντελέστηκε σε παραλιακές περιοχές της Ασίας, εκεί όπου υπήρχαν πόλεις οι οποίες δέχτηκαν ένα μεγάλο αριθμό ελλήνων μεταναστών και εξελίχθηκαν σε μείζονα οικονομικά και πολιτισμικά κέντρα των Ελληνιστικών Χρόνων
Κατά την Ελληνιστική Εποχή σημειώθηκε –πρώτη φορά στο διάβα των αιώνων– μακρά και δυναμική διείσδυση του ελληνικού πολιτισμού σε χώρες της Ανατολής που βρίσκονταν σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων από τα κέντρα του ελλαδικού χώρου
Κύριο χαρακτηριστικό του ελληνιστικού κόσμου ήταν η στενή επαφή των Ελλήνων με τους λαούς της Ανατολής
Όποιος έκανε μια δημόσια ομιλία, στην Εκκλησία του Δήμου ή στα δικαστήρια, κατέβαλλε εργώδη προσπάθεια να δώσει την εντύπωση στους ακροατές πως μιλούσε αυθόρμητα
Ο αγράμματος Αθηναίος δεν ήταν ούτως ή άλλως αποκλεισμένος από τον πολιτικοκοινωνικό βίο της αθηναϊκής δημοκρατίας, αλλά είχε μέχρις ενός σημείου ενεργό συμμετοχή στα κοινά
Ο ελληνικός πολιτισμός των Κλασικών Χρόνων υπήρξε ένας πολιτισμός όπου βαρύνουσα σημασία είχαν το οπτικό και το προφορικό
Η πόλη-κράτος των Αθηνών διατηρούσε την πρωτοπορία στο γραπτό πολιτισμό των Κλασικών Χρόνων
Εικάζεται βασίμως ότι το ποσοστό αλφαβητισμού –έστω και στοιχειώδους– κατά τους Κλασικούς Χρόνους ήταν αρκετά χαμηλό επί τη βάσει των σημερινών κριτηρίων
Δυσχερής παραμένει ο ακριβής καθορισμός του βαθμού διεισδύσεως της γραφής στις ποικίλες εκφάνσεις του ελληνικού πολιτισμού και εν γένει του ελληνικού βίου κατά τους Κλασικούς Χρόνους
Το στερεότυπο για τον «καλό Έλληνα» και τον «κακό βάρβαρο» άρχισε σαφώς να υποχωρεί κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής Εποχής, προπάντων μετά τη δυναμική εμφάνιση της Ρώμης
Ο Αριστοτέλης αποπειράθηκε να ερμηνεύσει το υψηλό φρόνημα («θυμός») και τις πνευματικές αρετές («διάνοια») των Ελλήνων με όρους περιβαλλοντικής αιτιοκρατίας (περιβαλλοντικού ντετερμινισμού)
Ήδη από τους Αρχαϊκούς Χρόνους, έτι δε μάλλον στην Κλασική Εποχή μετά την έναρξη των Περσικών Πολέμων, οι Έλληνες υιοθέτησαν μια εντελώς εχθρική στάση απέναντι στους ξένους, τους υποτιμητικά αποκαλούμενους βαρβάρους
Για τον Ηράκλειτο και τους ομόφρονες, τη μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων, η λέξη «βάρβαρος» δε σήμαινε μόνο τη διαφορά γλώσσας, αλλά και τη διαφορά φυσικής κατασκευής και ψυχικής διάθεσης
Η πρώτη διοικητική Αρχή του επαναστατημένου ελληνικού έθνους με ευρύτερη εμβέλεια
Η επίσημη υιοθέτηση του ιωνικού αλφαβήτου από την Αθήνα στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. έδωσε σημαντική ώθηση στη διάδοση της αττικής διαλέκτου
Τη γλώσσα και το γραπτό πολιτισμό των Κλασικών Χρόνων διαμόρφωσαν σε σημαντικό βαθμό οι πολύμορφες διακρατικές επαφές και οι πολιτικοί συνασπισμοί τής εν λόγω περιόδου
Η Αθήνα αποτέλεσε το επίκεντρο της αλματώδους ανάπτυξης που σημειώθηκε κατά τους Κλασικούς Χρόνους στα πεδία της λογοτεχνίας και της επιστήμης
Καθοριστική επίδραση στη γλώσσα και στη γραφή άσκησε κατά την Κλασική Εποχή η εμπέδωση και ισχυροποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Αθήνα
Ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ., ο Ησίοδος και ο Αρχίλοχος κάνουν λόγο για Πανέλληνες, δηλαδή για όλους τους Έλληνες εν συνόλω, για ολόκληρο το ελληνικό έθνος
Οι αποικιστές μετέφεραν στον προορισμό τους, στον τόπο ιδρύσεως της αποικίας, τη γλώσσα και το αλφάβητο της μητρόπολης από την οποία προέρχονταν
Συμβαδίζοντας με το κυρίαρχο πνεύμα της εποχής, που συνίστατο στη συγκρότηση πόλεων διά της θεσμικής οργανώσεως και της σταδιακής ενοποιήσεως του σώματος των πολιτών, έκαναν την εμφάνισή τους από τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. νόμοι χαραγμένοι σε πέτρα
Κατά τη διάρκεια των Αρχαϊκών Χρόνων έμμετρος λόγος απαντά, πέραν του πεδίου της ποιητικής δημιουργίας, σε αναθηματικές και επιτάφιες επιγραφές, ενώ ο πεζός λόγος κυριαρχεί στα δημόσια έγγραφα, καθώς και σε κείμενα γεωγραφικού ή γενεαλογικού περιεχομένου
Εικάζεται ευλόγως ότι η παραλαβή του φοινικικού αλφαβήτου και η συνακόλουθη προσαρμογή του στις απαιτήσεις της ελληνικής πραγματοποιήθηκε από ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν και τις δύο γλώσσες
Το ελληνικό αλφάβητο έχει στενή σχέση με τη λεγόμενη φοινικική γραφή, δηλαδή με τις βορειοσημιτικές γραφές του τέλους της 2ης και των αρχών της 1ης χιλιετίας π.Χ.
Οι Σκοτεινοί Αιώνες μπορεί να θεωρηθούν ως η περίοδος που διαμόρφωσε το πολιτισμικό πλαίσιο των Ιστορικών Χρόνων, μακράν του μυθοποιημένου πλέον μυκηναϊκού παρελθόντος
Στον ελλαδικό χώρο, η εποχή ανάμεσα στην κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτόρων και την εμφάνιση των πόλεων-κρατών τον 8ο αιώνα π.Χ. είναι γνωστή με την ονομασία Σκοτεινοί Αιώνες
Τα κείμενα σε Γραμμική Β συνιστούν τα πρώτα γνωστά ελληνικά κείμενα
Το ζήτημα της ερμηνείας του περιεχομένου των ετεοκρητικών επιγραφών παραμένει ανοιχτό
Η πόλη της Λαμίας εμφανίζεται στις πηγές ως Ζητούνι από τον 9ο αιώνα μ.Χ.
Οι σχετικές αρχαίες παραδόσεις συσχετίζουν σαφέστατα τους Ετεόκρητες και βεβαίως τη γλώσσα τους με την εποχή του Μίνωος και το μινωικό πολιτισμό, κατά συνέπεια με μια περίοδο προγενέστερη του πρώτου γνωστού σε εμάς ελληνικού πολιτισμού, του μυκηναϊκού
Η Παναγία Σκριπού είναι το αρχαιότερο βυζαντινό μνημείο της Βοιωτίας και ένα από τα σπουδαιότερα της χώρας μας
Οι όροι «ετεοκυπριακή γλώσσα» και «Ετεοκύπριοι» είναι δύο συμβατικές ονομασίες, που επινοήθηκαν από τους επιστήμονες κατ’ αναλογίαν προς τους όρους «ετεοκρητική γλώσσα» και «Ετεόκρητες»
Το εν λόγω σύστημα γραφής χρησιμοποιήθηκε για να καταγραφεί η κυπριακή διαλεκτική μορφή της ελληνικής που μιλιόταν στο νησί, καθώς και το τοπικό ιδίωμα που συμβατικά αποκαλείται ετεοκυπριακή γλώσσα
Πέπλο μυστηρίου εξακολουθεί να καλύπτει την υπόθεση του ιδιώματος που μιλούσαν οι κάτοικοι της Κύπρου και ήταν καταγεγραμμένο στο κύριο κυπρομινωικό συλλαβάριο, στην ΚΜ 1
Τα ανασκαφικά δεδομένα μαρτυρούν ότι ήδη από το 15ο αιώνα π.Χ. είχε αρχίσει να χρησιμοποιείται στην Κύπρο μια γραφή με την πλήρη έννοια του όρου
Η Γραμμική Α δεν παρουσιάζει ξεκάθαρη δομική συγγένεια με κάποια άλλη γνωστή γλώσσα
Η Γραμμική Α συνίσταται από ιδεογράμματα και χαρακτήρες
Πολλές από τις λέξεις που θεωρούνται προελληνικά δάνεια δεν αποκλείεται να προέρχονται πράγματι από κάποιες γλώσσες για τις οποίες δεν υφίστανται –ακόμα τουλάχιστον– άμεσες μαρτυρίες
Πολυάριθμες είναι οι λέξεις που εικάζεται ότι αποτελούν δάνεια προελληνικά, με άλλα λόγια οι όροι που συνιστούν έμμεσες μαρτυρίες υποθετικών προελληνικών γλωσσών
Δεδομένου ότι ορισμένα από τα δάνεια που πήρε η ελληνική δε φαίνεται να προέρχονται ούτε από τις γνωστές άμεσα μαρτυρούμενες προελληνικές γλώσσες ούτε από γλώσσες που τις μιλούσαν εκτός του ελληνικού χώρου, ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να προέρχονται οι όροι αυτοί από άγνωστες προελληνικές διαλέκτους
Όλες οι ομιλούμενες στον ελληνικό χώρο γλώσσες πριν από την εμφάνιση της ελληνικής χαρακτηρίζονται προελληνικές
Κεντρικός άξονας του μυκηναϊκού ανακτορικού συστήματος ήταν ο άναξ, ο οποίος βρισκόταν στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας
Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος
Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη
Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε.
Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος
Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673
ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ
Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007